Hoa Sen trong các tông phái Phật giáo

Phong tục tập quán của người Việt

Hoa Sen trong các tông phái Phật giáo

Ngày đăng: 12-05-2016 | Lượt xem: 4407

Hoa sen là một thứ hoa được đời yêu quí, nhất là trong giới Phật tử, hoa sen được dùng cúng dường và làm chỗ ngồi cho chư Phật. Chẳng riêng gì giới Phật tử quí trọng hoa sen mà cả trong mỗi gia đình, hoa sen cũng được dùng trên ban thờ gia tiên.

Sen là loài hoa rất gần gũi và quen thuộc với người dân Việt, hầu hết ai ai cũng biết đến loài hoa này. Và hiện nay, hoa sen là loài hoa được đất nước Ấn Độ lấy làm Quốc hoa, vì nó gắn liền với bề dày lịch sử, văn hóa của xứ Ấn. Trong tâm thức Ấn Độ giáo - Hindu, hoa sen là một thứ hoa thần thánh, linh thiêng. Thần thoại Hindu đã cho ba vị thần Brahma, Vishnu, Shiva ngồi trên tòa sen, và một hình ảnh muộn hơn là Đức Phật Thích Ca Mâu Ni cũng ngự trên tòa sen, có lẽ cũng không nằm ngoài truyền thống văn hóa này của Ấn Độ. Vì muốn biết biểu tượng hoa sen trong Phật giáo mang ý nghĩa như thế nào theo cách nhìn, quan niệm của tôn giáo này.

Bát Sen trên ban thờ

Tông Tịnh Độ quan niệm rằng thế giới Cực lạc là Liên hoa tạng của Đức Phật A-di-đà; Phật giáo Mật tông xếp bộ Hoa sen vào một trong ba bộ Thai tạng giới, tượng trưng cho tâm Bồ-đề thanh tịnh vốn có, không bị ô nhiễm, là tam-muội Đại bi của Đức Như Lai.

Phật giáo Mật tông còn quan niệm rằng trái tim con người giống như đóa sen hàm tiếu, khi Phật tánh phát triển bên trong thì đóa sen sẽ nở. Đây chính là ý nghĩa của việc Phật ngồi trên tòa sen. Mật tông cũng có các thủ ấn hoa sen với hai bàn tay chắp lại, các ngón tay co duỗi khác nhau tạo thành các ấn Kim cương ngũ cổ, Nhị trùng ngũ cổ, Cửu phong.

Trong văn hóa Phật giáo nói chung và trong kinh điển nói riêng, hoa sen đã được nâng lên một tầng nghĩa mới. Những tầng ý nghĩa đó làm cho hoa sen trở thành một biểu tượng của Phật giáo. Khó có thể kể hết kinh sách Phật giáo nói về hoa sen, ví dụ như: Kinh Phạm Võng miêu tả thế giới Liên hoa tạng như một đóa sen bao gồm toàn bộ thế giới trong đó có Đức Phật Tỳ-lô-xá-na ngồi kiết già và từ đó hóa hiện ra vô số chư Phật Bồ-tát...;

Phật Hoàng Trần Nhân Tông

Theo kinh Lalitavistara, phần tâm linh của con người thì vô nhiễm, giống như hoa sen mọc trong bùn mà không bị hôi tanh bởi bùn; Trong Kinh Nhật Tụng có thần chú Lục tự Đại minh: "Om Mani Padme Hum" (Án Ma Ni Bát Di Hồng) là một trong những tâm chú của Ngài Quán Thế Âm Bồ-tát. Trong đó, Padme tiếng Tây Tạng có nghĩa là hoa sen, biểu tượng cho trí tuệ siêu việt, trí tuệ chứng ngộ tự nhiên vượt ra ngoài vòng vây hãm của nhị nguyên luận.

Kinh Trữ Cái Chướng Bồ Tát Sở Vấn, nêu lên mười ẩn dụ về hoa sen để chỉ mười thiện pháp tu hành của Bồ-tát, đó là:

1.Mới sinh ra đã có người tưởng đến hoan hỷ (như hoa sen mới nhú, ai cũng chờ đợi hoa nở).

2.Lìa tất cả ô nhiễm (như hoa sen không nhiễm bùn),

3.Không cùng chung với cái xấu ác (như hoa sen không dính nước bùn),

4.Giữ đủ giới luật (như hương sen tỏa khắp, xua tan mùi ô uế),

5.Bản thể thanh tịnh (như hoa sen tinh khiết).

6.Về mặt an vui hòa dịu (như hình ảnh hoa sen nở),

7.Nhu nhuyễn, không thô tháp (như hình ảnh hoa sen),

8.Làm an lòng người (như hình ảnh mùi thơm của hoa sen),

9.Tu hành viên mãn, phước trí tròn đầy (như hoa sen nở rộ bày hương sen, hạt sen),

10.Thành thục, thanh tịnh sáng ngời trí tuệ (như hình ảnh mùi thơm của hoa sen),

Trong Kinh Nhiếp Đại thừa luận thích, hoa sen có bốn đức: hương (thơm), tịnh (sạch), nhu nhuyễn (mềm mại) và khả ái (đáng yêu); Trong Hoa Nghiêm kinh thám huyền ký, hoa sen có mười đặc tính: 1.Vi diệu; 2. Khai phụ; 3. Đoan chính; 4. Phân minh; 5. Thích duyệt; 6.Xảo thành; 7.Quang tịnh; 8.Trang sức; 9.Dẫn quả; 10.Bất nhiệm

Tranh Phật tọa trên tòa Sen

Bên cạnh đó hoa sen còn được ví với quá trình tu tập, phát triển tâm thức: cây sen mọc dưới bùn được ví cho cái tâm bị che lấp bởi phiền não sinh tử; cây vươn lên trong nước, được ví cho quá trình tu tập - thanh tịnh hóa; hoa nở bên trên mặt nước phô sắc hương dưới ánh mặt trời được ví cho cái tâm đã giác ngộ viên mãn.

Thêm nữa, hoa sen trong Phật học còn mang nhiều lớp nghĩa khác, như kiết già, ngồi phỏng theo thế bông sen gọi là Liên hoa toạ; Khi hai tay chắp lại làm lễ Phật, phỏng theo hình búp sen thì gọi là Liên hoa hiệp chưởng; Khi hai bàn tay chắp lại là biểu hiện cho Lý và Trí. Năm ngón tay trái là ngũ trí - Thai tạng giới, năm ngón tay phải là ngũ trí - Kim cương giới. Mười ngón tay chắp lại tượng trưng cho Thập độ, hay còn gọi là Thập pháp giới.

Hoa sen còn có thêm những giá trị cao quý vô lường khác, như hạt sen có thể cất giữ hàng trăm năm khi gieo vẫn nẩy mầm như thường, ý muốn nói con người dù xấu ác đến đâu, khi gặp điều kiện thánh thiện thì những mầm thiện - chủng tử (hạt giống) hay nói rộng nữa đó là Phật tánh sẽ được “hồi sinh”. Đời sống của sen còn thể hiện nên ba tầng sống riêng biệt, là trong bùn tối; vươn lên khoảng trong sạch là dòng nước; rồi cuối cùng vươn lên khoảng hư không, lên với bầu khí quyển và vầng mặt trời. Quan niệm nhà Phật xem đó như biểu trưng cho ba tầng sống là cõi dục giới, sắc giới và vô sắc giới. Cây sen trải qua ba tầng sống đó khi nở hoa xem như sư đạt ngộ, giải thoát...

Mặt đồng hồ hoa Sen

Trên là những quan niệm khác nhau về hoa sen. Tuy nhiên, bên cạnh những quan niệm riêng biệt ấy, hầu hết các tông phái cũng như các kinh điển trong Phật giáo, lại cùng có một quan niệm chung về biểu tượng hoa sen với năm đặc tính cơ bản: 1.Tính vô nhiễm - thanh lọc; 2.Tính kiên nhẫn*; 3.Không bị ông bướm hút mật; 4.Không bị phụ nữ làm đồ trang sức; 5.Nhân quả đồng thời.

Biểu tượng hoa sen tại Việt Nam cũng đã được ông cha ta khai thác trong nhiều tác phẩm nghệ thuật từ thơ ca, thi họa, mỹ thuật, kiến trúc và tôn giáo, nhất là hoa Sen trong Phật giáo Việt Nam. Công ty chuyên đồ đồng Việt Mỹ Trí với sản phẩm đồng mang nhãn hiệu DOVI đã nghiên cứu về mỹ thuật cũng như công năng của hoa Sen và đã có loạt sản phẩm được ưa chuộng trong trang trí mỹ thuật kiến trúc, không gian thờ tự và họa tiết trang trí mỹ thuật: Logo hoa Sen, tranh Sen cá, tượng Phật thiền trên tóa Sen, bát Sen trên ban thờ tự, bình cắm hoa sen…

Phật Thích Ca Mau Ni sơ sinh

 

*** bài liên quan : Lập lễ đài Phật đản tại gia

 

Tags: hoa sen, hoa sen bằng đồng, ý nghĩa hoa sen, ý nghĩa hoa sen trong phật giáo, hoa sen trong tông Phật giáo,  đĩa hoa sen bằng đồng, lễ phật đản, tượng phật bằng đồng

banner-contact

CÔNG TY TNHH KỸ NGHỆ NÔNG NGHIỆP TRỌNG TRÍ TÍN

SHOWROOM "ĐỒ ĐỒNG VIỆT DOVI" & VP: Tòa B09 Lê Văn Tám (Chợ cây Vạn Phúc), Hà Đông, Hà Nội

Điện thoại: 0972 465 914 - 0947 450 648 - Email: dothocungviet@gmail.com

Mã số thuế: 0109379202 -  Tài khoản: 33678888 - Ngân hàng Á Châu (ACB) - PGD Hà Đông

Chat Live Facebook