1. Ý nghĩa của lễ cúng nhập trạch nhà mới

Lễ nhập trạch giống việc chúng ta đi đăng ký hộ khẩu thường trú với chính quyền địa phương. Tuy nhiên, khác ở chỗ là thủ tục này thực hiện với thần linh, thổ địa đang cai quản ngôi nhà. Tục lệ này đã trở thành một nghi lễ truyền thống có tính cổ truyền quan trọng.

Cha ông từ xưa đã cho rằng: “Đất có thổ công, sông có hà bá”. Ở mỗi một vùng đất và khu vực đều có thần linh cai quản. Vậy nên, gia chủ cần phải thực hiện thủ tục xin phép rõ ràng. Chỉ có như vậy thì cuộc sống của gia đình mới luôn hòa thuận, êm ấm. Đồng thời, việc cúng nhập trạch cũng mang mục đích xin phép được chuyển tổ tiên và thần tài đang thờ ở nhà cũ chuyển đến nhà mới.

2. Mâm cúng nhập trạch gồm những gì?

Tùy mỗi vùng miền, mỗi địa phương mà mâm cúng nhập trạch sẽ bao gồm các lễ vật khác nhau. 3 phần lễ vật không thể thiếu trên mâm lễ nhập trạch bao gồm: hoa quả, thịt rượu và vàng mã.

2.1 Mâm ngũ quả

Bày ít nhất có 5 loại quả trở lên. Tuy nhiên số lượng phải theo số lẻ ở trên đĩa cúng. Ví dụ: nải chuối, đu đủ, xoài, mãng cầu, dưa hấu, dừa,… Các loại quả này phải to, đẹp, không dập. Sau khi rửa sạch cần phải xếp thật ngay ngắn và hài hoà.

2.2 Nhang đèn, trầu cau, hương hoa

Đây là những lễ vật không thể thiếu sót. Mâm hương hoa cúng bao gồm: nhang, hoa tươi, giấy vàng mã, một cặp đèn cầy màu đỏ, 3 miếng trầu cau đã được têm, một dĩa muối gạo, 3 chai nước, lọ muối và gạo. Hoa tươi chọn theo mùa.

2.3 Thịt rượu

Tùy vào việc gia chủ ăn chay hay mặn mà làm mâm cúng tương ứng. Với mâm cúng mặn gồm: 1 bộ tam sinh (thịt luộc, trứng vịt luộc, tôm luộc,), xôi, 3 chén trà, 3 chén rượu, 3 điếu thuốc và gà luộc để nguyên con.  Các món ăn khác như canh, xào… Đối với mâm cơm chay, chuẩn bị từ 4 đến 5 món tùy thuộc vào mỗi gia đình.

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là thành tâm trong việc khấn vái. Do đó, chỉ cần một mâm cúng của bạn được bày biện sạch sẽ, gọn gàng.

3. Các bước cúng nhập trạch nhà mới

• Việc đầu tiên thực hiện trong lễ nhập trạch nhà mới là đốt lò than và đặt lò ngay ở cửa ra vào.
• Bày đồ cúng lên mâm ngay ngắn và chuẩn bị đồ đạc để sẵn sàng cúng bái nhập trạch nhà mới.
• Chủ nhà (nên là nam giới trụ cột trong gia đình) cần bước qua lò than đã đốt sẵn và vào nhà trước. Tay cầm theo bát hương cùng với bài vị của gia tiên.
• Các thành viên khác trong gia đình cũng lần lượt bước qua bếp lò than. Lưu ý là không ai được đi tay không vào nhà.
• Bật tất cả điện cũng như mở mọi cánh cửa. Điều này khai thông không khí, đánh thức sức sống của ngôi nhà.
• Lúc này, một số thành viên sẽ sắp xếp lại bàn thờ gia tiên, thần tài thổ địa. Một số thành viên khác cần bày mâm cúng ở giữa nhà và hướng về phía hợp với tuổi gia chủ.
• Người đại diện thắp nhang và đọc bài văn khấn. Thành viên còn lại đứng trước mâm và chắp tay nghiêm trang.
• Sau khi đọc bài văn khấn cho lễ cúng, trong lúc chờ nhang tàn, gia chủ phải bật bếp và nấu một nồi nước pha trà, nên để nước sôi từ 5-7 phút trước khi pha trà. Trà dùng để dâng lên bàn mâm cúng và để người nhà cùng nhau thưởng thức. Việc nấu nước pha trà có ý nghĩa đặc biệt khai hỏa và tạo ra sức sống cho nhà mới.
• Tiến hành hóa vàng và khi cháy hết thì cần lấy rượu và tưới lên tàn tro
• Bạn giữ lại 3 lọ muối, nước, gạo để sau này đặt vào trên bàn thờ của Táo quân.
• Lúc này lễ đã kết thúc, gia chủ mang vật dụng vào nhà theo ý thích.