Tục thờ cúng tiên tổ của người Việt Nam

Tư vấn

Tục thờ cúng tiên tổ của người Việt Nam

Ngày đăng: 17-10-2015 | Lượt xem: 2166

Tục phụng dưỡng tổ tông của người Việt ra đời từ lâu, trên cơ sở niềm tin về sự văng mạng của vong hồn sau khi con người đã chết; tin rằng con người ta chết đi về thǎm nom, phù trợ cho con cháu. Không một mực phải là mâm cao cỗ đầy, chỉ cần một nén nhang lên bàn độc tiên sư cha trong ngày lễ, ngày Tết, hay ngày giỗ tổ sư, con cháu trong gia đình cũng đã trình bày được tấm lòng thành kính, hướng về cội nguồn, hoài tưởng những người nhà đãtắt hơi.

Tục phụng dưỡng tổ tông của người Việt ra đời từ lâu, trên cơ sở niềm tin về sự văng mạng của vong hồn sau khi con người đã chết; tin rằng con người ta chết đi về thǎm nom, phù trợ cho con cháu. Không một mực phải là mâm cao cỗ đầy, chỉ cần một nén nhang lên bàn độc tiên sư cha trong ngày lễ, ngày Tết, hay ngày giỗ tổ sư, con cháu trong gia đình cũng đã trình bày được tấm lòng thành kính, hướng về cội nguồn, hoài tưởng những người nhà đãtắt hơi. Từ lâu, thờ cúng tổ sư ông bà đã trở nên một phong tục, là chuẩn mực đạo đức và nguyên tắc làm người, song song là một phần quan trọng trong đời sống linh tính của người Việt Nam, đặc biệt là cuộc sống ở các làng quê. Dân Việt trọng lễ nghĩa, hiếu thảo với cha mẹ và có hiếu với ông bà thánh sư, với nguồn gốc của mình bởi:


Cây có gốc mới nở ngành xanh ngọn
Nước có nguồn mới bể rộng nông sâu


Xin tiên tổ độ trì cho gia quyến bình an, đó là tâm niệm của tất cả người Việt Nam. Trên thực tếthờ tự tiên tổ là một phong tương truyền thống của dân tộc, cho dù đó không phải là điều bắt buộc song đó lại là thứ "luật bất thành vǎn" trong đời sống tâm linh của người Việt tồn tại qua bao thế hệ. Trong mỗi gia đình, bàn phụng dưỡng tiên nhân được đặt ở vị trí trọng thể nhất và trở nên nơi con cháu khấn vái trong những ngày tuần, ngày giỗ, ngày Tết, hoặc khi có hiếu hỷ, việc to, việc nhỏ với mong muốn được gia tiên phù hộkhái quát, mọi biến cố trong gia đình đều được gia chủ báo cáo với gia tiên.

Theo phong tục, bàn thờ tổ tiên được đặt ngay tại gian nhà chính. Nếu nhà phong túc thì đồ phụng dưỡng thật trang trí, sơn son thiếp vàng. Còn gia đạotúng bấn thì cũng chỉ cần vài cây đèn nến sơn son và một bình hương là đủ. Xưa kia, những nhà quyền quý có đủ thần chủ bốn đời để thờ, đó là cao, tằng, tổ, khảo. Thần chủ làm bằng gỗ táo, trên đó đề tên, họ, chức tước, tháng ngày sinh tử của ông cha. Nhà thường dân cũng có nhà dùng thần chủ, nhưng cũng có nhà dùng bộ ỷ để thờ. Đồ phụng dưỡng được coi là những vật linh thiênghiện tại, do thúc đẩy của nếp sống mới, gia đình có bàn thờ cổ không còn nhiều. Người ta lập bàn độc trên một tấm ván đóng trên tường, có khi là trên nóc tủ... Đồ thờ chỉ gồm một bình hương nhỏ, khung ảnh thờ người quá cố và một số đồ bày biện khác.

Sau khi đặt đồ lễ lên bàn thờ, gia trưởng (có thể là chủ hộ hoặc con trưởng nam hoặc cháu đích tôn...) khăn áo chỉnh tề, thắp hương, đứng trước bàn độc, vái 3 vái và khấn. Hương thắp trên bàn thờ bao giờ cũng thắp theo số lẻ: một, ba, năm nén. Sau khi gia trưởng khấn lễ, tuần tự đến mọi người trong gia đình vái trước bàn độcngày nay, việc khấn lễ đã giản đơn, người ta chỉ vái thay lễ. Trước khi khấn, vái ba vái ngắn, khấn xong vái thêm bốn vái dài và ba vái ngắn. Khi mọi người đã lễ vái xong, chờ cho tàn một tuần nhang, gia trưởng tới trước bàn độc lễ tạ và thắp thêm tuần nhang nữa. Sau đó, gia trưởng hạ vàng mã trên bàn thờ đem hoá (đốt). Lúc hoá vàng người ta thường lấy chén rượu cúng vẩy lên đống tàn vàng. Các cụ giảng giải, có như vậy người dưới âm mới nhận được số vàng người sống cúng. Lúc này có thể hạ đồ lễ xuống.

Trong việc thờ cúng tiên tổ thì ngày giỗ hay còn gọi là kỵ nhật rất quan yếu. Trong ngày giỗ, người ta làm cỗ bàn mời thân bằng quyến thuộc. Ở làng quê, ngày giỗ là dịp để gia chủ mời lại những người đã từng mời mình đi ăn uống, người ta gọi là trả nợ miệng. Giỗ có thể làm to hoặc làm nhỏ tuỳ theo gia cảnh và nhiều khi lại tuỳ thuộc vào mối liên quan giữa người sống và người chết. Ví như giỗ cha mẹ, giỗ ông bà thường làm to, giỗ anh em, chú bác bỏcùng các vị cao tằng tổ khảo thường chỉ có cơm canh cúng đơn sơ để khỏi bỏ giỗ.

Theo phong tục, con trai trưởng là người có trách nhiệm công ty. Nếu con trai trưởng không còn thì việc cúng giỗ sẽ do cháu đích tôn doanh nghiệp (chỉ khi nào trưởng nam không may tuyệt tự, không có con trai nối dõi thì mới đến con thứ). ngoại giả, không vì thế mà những người con thứ, cháu thứ, cháu ngoại bỏ ngày giỗ ông bà, cha mẹ. Đến ngày giỗ, họ phải tề tựu ở nhà người con trưởng và cũng phải mang đồ lễ cúng tới để gửi giỗ. Trước ngày giỗ, trưởng nam làm lễ cáo với ông công để xin phép với ông công cho hương hồn người đã mệnh chung được về phối hưởng bởi vì người ta cho rằng "đất có thổ thần, sông có Hà bá", chỉ khi có phép của thổ thần hương hồn người đã từ trần mới vào được trong nhà.

Đồ lễ dâng cúng gia tiên bao giờ cũng phải thanh khiết, không con cháu nào được đụng tới. Cỗ bàn nấu xong, cúng gia tiên trước con cháu mới được ăn sau. Khách tới ăn giỗ có mang đồ lễ để cúng, thường là vàng hương, trầu rượu, trà nến, hoa quả.

Quan hệ huyết tộc của Việt Nam khá phức tạp. Gia đình chỉ là một tổ chức độc lập tương đối bởi vì giữa các gia đình trên một phạm vi nào đó lại tồn tại một quan hệ buộc ràng mà người ta gọi là họ hàng, dòng họ. Và theo "quy định" huyết thống ấy, nhiều gia đình sẽ họp thành một ngành, nhiều ngành họp thành một họ. Mỗi họ có một ông Tổ chung.

bởi vậy, ngoài ngày giỗ tiên sư tại gia, người Việt còn có ngày giỗ họ. trưởng tộc là người được hưởng hương hoả của tiên nhân nên có nghĩa vụ phải lo việc làm giỗ họ. Trong ngày giỗ họ, con cháu đều phải góp giỗ. Mỗi họ đều có một cuốn gia phả biên chép họ tên, chức tước, ngày tháng sinh tử của tổ tiên và người trong họ theo thứ tự để mọi người cùng dòng họ "vấn tổ tầm tông".

Con cháu trong một họ lập Từ đường để thờ vị Thuỷ tổ. Trên bàn độc ấy có bài vị Thuỷ tổ dòng tộc. Xưa kia bài vị thường được ghi bằng Hán tự, ngày nay có nhiều người dùng chữ Quốc ngữ để đề bài vị. Ngoài thần chủ đồ thờ còn bao gồm đèn nến, hương, hoa, mâm quỳ, mâm bồng, cổ đài rượu... Hoành phi câu đối trên đó ghi lại công đức của thánh sư là đồ không thể thiếu trong gian thờ. Có nhiều họ không xây Từ đường thì xây một đài lộ thiên, dựng bia đá, ghi tên thụy hiệu các cha ông. Mỗi khi có giỗ tổ hoặc có tế tự thì cả họ ra đó cúng tế.

Chuyện góp giỗ và đơn vị giỗ họ hàng nǎm được chuẩn bị rất chu đáo. Theo phong tục chỉ có đàn ông trong họ trên 18 tuổi mới phải góp giỗ (được gọi là tính theo đinh). Có nhiều họ theo quan niệm "con gái là con người ta" nên không cho con gái dự giỗ họ nhưng con dâu "mới đúng là con mua về" thì đượctham giangày nay, quan niệm ấy đã dần được xoá bỏ. Ngày giỗ họ, không mời khách khứa, chỉ có con cháu trong họ. Các ngày rằm, mồng một, ngày lễ, ngày Tết việc lễ bái sẽ do nhà trưởng họ lo. Đến tháng Chạp thì cả họ lại họp nhau lại như ngày giỗ Tổ.

Đã bao thế kỷ trôi qua, cung cách và quan niệm phụng dưỡng tổ tiên của người Việt Nam xét theo giác độ nào đó đã có nhiều đổi thay nhưng ý nghĩa lớn nhất thì vẫn giữ nguyên. Người Việt Nam coi việc thờ phụng cha ông là một trong những nguyên tắc đạo đức làm người. Đó là hình thức thể hiện sự hiếu thuận và lòng hàm ơn của con cháu đối với các bậc sinh thành.

banner-contact
  Tags

tho cung to tien

CÔNG TY TNHH KỸ NGHỆ NÔNG NGHIỆP TRỌNG TRÍ TÍN

SHOWROOM "ĐỒ ĐỒNG VIỆT DOVI" & VP: Tòa B09 Lê Văn Tám (Chợ cây Vạn Phúc), Hà Đông, Hà Nội

Điện thoại: 0972 465 914 - 0947 450 648 - Email: dothocungviet@gmail.com

Mã số thuế: 0109379202 -  Tài khoản: 33678888 - Ngân hàng Á Châu (ACB) - PGD Hà Đông

Chat Live Facebook